ตรรกะวิบัติ (fallacy) คือการอ้างเหตุผลที่ผิดหรือบกพร่อง ตรรกะวิบัติมีหลายประเภท ซึ่งแต่ละประเภทมีวิธีการที่ต่างกันในการอ้างเหตุผลที่ผิด ตัวอย่างของตรรกะวิบัติ ได้แก่
- การอ้างเหตุผลโดยอุปมา (appeal to analogy) เป็นการอ้างเหตุผลว่าสิ่งหนึ่งคล้ายกับอีกสิ่งหนึ่ง ดังนั้นจึงมีแนวโน้มที่จะคล้ายกันในลักษณะอื่นๆ ตัวอย่างเช่น บางคนอาจอ้างว่าคนที่ชอบสุนัขก็ชอบแมวเช่นกัน เพราะทั้งสองเป็นสัตว์เลี้ยง
- การอ้างเหตุผลโดยอาศัยความกลัว (appeal to fear) เป็นการอ้างเหตุผลว่าหากไม่ทำตามสิ่งที่เรียกร้อง จะเกิดผลร้ายแรง ตัวอย่างเช่น บางคนอาจอ้างว่าหากเราไม่ลงคะแนนเสียงให้พวกเขา คู่แข่งที่ชั่วร้ายจะชนะการเลือกตั้ง
- การอ้างเหตุผลโดยอาศัยอารมณ์ (appeal to emotion) เป็นการอ้างเหตุผลที่มุ่งเป้าไปที่อารมณ์ของผู้ฟังมากกว่าเหตุผล ตัวอย่างเช่น บางคนอาจพยายามขายผลิตภัณฑ์โดยสร้างโฆษณาที่กระตุ้นอารมณ์ เช่น ความเศร้า ความกลัว หรือความหวัง
- การอ้างเหตุผลโดยอาศัยอำนาจ (appeal to authority) เป็นการอ้างเหตุผลว่าสิ่งที่กล่าวไว้เป็นจริงเพราะบุคคลหรือกลุ่มที่มีอำนาจกล่าวว่าเป็นจริง ตัวอย่างเช่น บางคนอาจอ้างว่าผลิตภัณฑ์บางอย่างดีเพราะแพทย์ชื่อดังกล่าวไว้
ตรรกะวิบัติ (fallacy) คือ การอ้างเหตุผลที่ไม่สมเหตุสมผล มักใช้เพื่อโน้มน้าวหรือชักจูงผู้อื่นให้เชื่อในสิ่งที่ไม่ถูกต้อง ตรรกะวิบัติมีหลายประเภท ขึ้นอยู่กับลักษณะของการอ้างเหตุผลที่ไม่สมเหตุสมผล ตัวอย่างเช่น ตรรกะวิบัติแบบแอปเปิ้ลกับส้ม (apples to oranges) คือ การเปรียบเทียบสองสิ่งที่แตกต่างกันโดยสิ้นเชิง เช่น การเปรียบเทียบผลการเรียนกับความงาม ตรรกะวิบัติแบบการอ้างเหตุผลแบบวงกลม (circular reasoning) คือ การอ้างเหตุผลที่ข้อสรุปอยู่ในหลักฐาน เช่น การบอกว่าหนังสือเล่มนี้ถูกต้องเพราะเขียนโดยผู้เชี่ยวชาญ แต่ผู้เชี่ยวชาญคนนี้ถูกต้องเพราะเขาเขียนหนังสือเล่มนี้
การระบุและหลีกเลี่ยงตรรกะวิบัติเป็นสิ่งสำคัญในการคิดอย่างมีเหตุผลและตัดสินใจอย่างมีข้อมูล ตรรกะวิบัติสามารถทำให้ผู้คนเข้าใจผิดเกี่ยวกับความเป็นจริงและทำให้พวกเขาตัดสินใจที่ไม่ดี